Aukcja 77 / 309
USD/PLN: 4.010 | EUR/PLN: 4.600 | data: 13-11-2021
Jesteś w:
A77
› POLSKA NOWOŻYTNA
› Kajetan Sołtyk (1715–1788), książę siewierski, biskup kijowski i krakowski
Grosz, 1761
| Numer: | 309 |
|---|---|
| Opis: | Kajetan Sołtyk (1715–1788), książę siewierski, biskup kijowski i krakowski. Grosz, 1761; Aw: Popiersie Kajetana Sołtyka w lewo i napis wokoło CAI SOŁTYK EPI CRAC DUX SEVERIÆ; Rw: Napis w wieńcu GROSSUS ARGENTEUS DUCATUS SEVERIÆ A 1761; Bandkie 615/581, H-Cz. 3009 (R8), Karolkiewicz 2432, Kopicki 6505 (R8), Tyszkiewicz 250 mk?, srebro, 3.21 g; delikatna patyna, moneta ogromnej rzadkości. Księstwo Siewierskie (nazwa funkcjonowała od 1341 roku) było swojego rodzaju ewenementem na terenach polskich. W XII wieku, będąc jeszcze czeskim lennem, otrzymało prawo do bicia monety. Pomimo otrzymania przywileju menniczego, nigdy z niego nie skorzystaóo. Na początku XIV wieku, pierwszy księciem sprawującym władzę był Mieszko Bytomski. W roku 1337, Kazimierz I Cieszyński wykupił dystrykt siewierski od książąt bytomskich, by w 1341 roku oficjalnie utworzyć księstwo siewierskie. Od 1443 roku, rządy sprawowali biskupi krakowscy. Jak notował Jan Długosz, pierwszym z nich był Zbigniew Oleśnicki herbu Dębno, który wykupił księstwo 30 grudnia tegoż roku. Obszar księstwa pozostał niezależny od królów polskich. W roku 1655 miasto Siewierz zostało zajęte przez króla Karola X Gustawa, w czasie „potopu szwedzkiego”. Była to kara za udzielenie schronienia wojskom hetmana Stefana Czarnieckiego podczas konfliktu polsko-szwedzkiego. Naprawianie szkód po najeździe nieprzyjaciela potrwało wiele lat. Na przełomie 1790 i 1791 roku księstwo siewierskie zostało inkorporowane do Rzeczypospolitej. Restytuowane przez Napoleona Bonaparte, utrzymało niezależność do roku 1815, by następnie zostać włączonym do Królestwa Kongresowego. Jednym z ostatnich władców księstwa był Kajetan Ignacy Sołtyk. Podczas Sejmu Repninowskiego, w 1767 roku, nie uznał dyktatu posła rosyjskiego Nikołaja Repnina, a rosyjscy żołdacy pojmali i wywieźli do więzienia w Kałudze przywódców tzw. konfederacji radomskiej, w skład której wchodzili – oprócz wymienionego wcześniej Sołtyka – Józef Andrzej Załuski oraz Wacław i Seweryn Rzewuscy. Do księstwa biskup powrócił w 1773 roku. Głośno sprzeciwiał się uznaniu I rozbioru Polski. Uznawany był przez ludność jako postać kontrowersyjna, jedni uważali go za obrońcę dobra narodowego, inni za zwykłego zdrajcę. Z biegiem czasu Sołtyk zaczął zdradzać wyraźne oznaki choroby psychicznej. Opozycjonista, który twierdził, że walczył o wolność Rzeczypospolitej i Kościoła, stał się personą niebezpieczną, wręcz obłąkaną. Kapituła, w porozumieniu z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim, odsunęła go od władzy, mianując ordynariuszem brata króla, Michała Poniatowskiego. Biskup został umieszczony w seminarium zamkowym w Krakowie, a niezależna komisja lekarska zdecydowała wkrótce o przewiezieniu Sołtyka do Kielc, gdzie zmarł 30 lipca 1788 roku. Powyższy grosz nie został jednak wybity w czasach panowania biskupa. Dwanaście lat po jego śmierci, ksiądz – oraz numizmatyk z zamiłowania – Michał Sołtyk, zaangażował grawera krakowskiego Szpachnę Wappensteina, w celu wykonania stempli do wybijania dukatów i groszy nieistniejącego już Księstwa Siewierskiego, na których umieścił wizerunek swojego stryja. Wyprodukowano niewielką liczbę groszy srebrnych z datą wsteczną 1761, oraz dukatów z datą 1762. Te fantazyjne monety nigdy nie zostały wprowadzone do obiegu. |
| Stan: | III, Very Fine |
| Data sprzedaży: | 13-11-2021 |
| Cena szacunkowa: | 10 000 zł |
| Cena wywoławcza: | 8 000 zł |
| Cena wylicytowana: | 12 500 zł |
licytuj na żywo / live bidding
Ilość odsłon: 914