Aukcja 77 / 151
USD/PLN: 4.010 | EUR/PLN: 4.600 | data: 13-11-2021
Talar (złoty polski, 30 groszy litewskich, tzw. półkopek), 1564, Wilno
| Numer: | 151 |
|---|---|
| Opis: | Zygmunt II August (1545–1572) / monety litewskie. Talar (złoty polski, 30 groszy litewskich, tzw. półkopek), 1564, Wilno; Aw: Monogram królewski z datą po bokach, poniżej oznaczenie nominału XXX; Rw: Sześciopolowa tarcza herbowa z Orłem Polski, Pogonią litewską, św. Michałem Rusi Kijowskiej, Niedźwiedziem Żmudzi, Krzyżem Wołynia, w polu sercowym herb Sforzów; Cesnulis-Ivanauskas 13SA1-1 (RRRR), Chełmiński 81, Chomiński 129, Davenport 8419, Frankiewicz 95, H-Cz. 528 (R5), Karolkiewicz 2133, Kop. 3319 (R7), Tyszkiewicz 200 mk; srebro, 27.10 g; ładnie zachowana moneta z delikatną, starą patyną, moneta wielkiej rzadkości, stanowiąca ukoronowanie zbioru monet Polski królewskiej. Za panowania króla Zygmunta Augusta początkowo bito wiele drobnych monet. Brakowało jednak nominałów wysokich. Na pierwszych talarach na ziemiach polskich widniały jedynie kontramarki mennicy wileńskiej z monogramem króla i datą 1564. W rzeczywistości były to monety hiszpańskie Filipa II. Uchwalono więc uniwersał, odnoszący się do nowej formy monety, podpisany w Knyszynie 16 maja 1564 roku, ponieważ przetapianie, a następnie przebijanie talarów wymagało czasu, a pieniądz był potrzebny natychmiast. Wskutek zajęcia Inflant w roku 1561, kraj został wciągnięty w kosztowną wojnę siedmioletnią ze Szwecją i Moskwą, w latach 1563–1570. Zaszła więc potrzeba na uzupełnienie skarbca monetą dużej wartości. Tym sposobem zlecono wybicie nowego nominału, półkopka – oznaczonego jako „XXX”, mającym odpowiadać 30 groszom litewskim. Grosz litewski średnio posiadał w sobie ok. 0.87 grama czystego srebra, z którego łatwo wyliczyć, iż nowa moneta powinna zawierać ok. 26 gramów czystego srebra. Przeprowadzone badania dają nam zupełnie inny wynik. Emisja ta miała w sobie jedynie ok. 20.5 grama kruszcu. Stąd na każdym talarze skarb państwa zarabiał przy wymianie lub płaceniu „na czysto” prawie 7 groszy litewskich. Wojna rządzi się swoimi prawami, a średni (około dwudziestoprocentowy) zarobek był okazją nie do przepuszczenia. Proceder ten nie mógł jednak trwać zbyt długo, dlatego moneta ta była bita przez zaledwie dwa lata (1564–1565). Trzeba również zaznaczyć, że stopa mennicza litewska różniła się od stopy polskiej. Każdy grosz litewski przedstawiał wartość 1.25 grosza polskiego. Wartość półkopka zatem stanowiła w Polsce wartość 37.5 grosza polskiego. Był to kurs i tak wyższy od talarów obcych, wynoszący ok. 33 groszy. |
| Stan: | II-, Nearly Extremely Fine |
| Data sprzedaży: | 13-11-2021 |
| Cena szacunkowa: | 200 000 zł |
| Cena wywoławcza: | 160 000 zł |
| Cena wylicytowana: | 297 500 zł |
licytuj na żywo / live bidding
Ilość odsłon: 3299